Historia Łukasiewicz – GIT
Łukasiewicz – Górnośląski Instytut Technologiczny powstał 1.01.2023 r. z połączenia trzech instytutów: Łukasiewicz – Instytutu Metalurgii Żelaza, Łukasiewicz – Instytutu Spawalnictwa oraz Łukasiewicz – Instytutu Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL.
Łukasiewicz – GIT kontynuuje działalność trzech instytutów, tworząc interdyscyplinarną jednostkę naukowo-badawczą. Kierunkami naszych badań są Zrównoważona Gospodarka i Energia, Inteligentna i Czysta Mobilność oraz Transformacja Cyfrowa.
Centra badawcze Górnośląskiego Instytutu Technologicznego prowadzą prace badawcze, ekspertyzy, usługi rozwojowe i szkoleniowe w obszarach technologii spawania, hutnictwa żelaza i stali oraz problematyki maszyn i napędów elektrycznych
ŁUKASIEWICZ - KOMEL
Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL wywodzi się z CBKME (Centralnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn Elektrycznych), powołanego przez Ministra Przemysłu i Handlu – Zarządzeniem z dnia 9 grudnia 1948 roku. Organizatorem i pierwszym dyrektorem CBKME (1948-1951) był Zygmunt Gogolewski prof. zw. Politechniki Śląskiej. W latach 1951 – 55 dyrektorem CBKME był prof. Karol Morsztyn, a następnie mgr inż. Bolesław Adamski (1955-59).
ZWSME były firmą powołaną przez Ministra Przemysłu i Handlu – Zarządzeniem z dnia
9 grudnia 1949. Powstały na bazie przedwojennych niewielkich, sąsiadujących ze sobą firm prywatnych, które wcześniej zostały upaństwowione i przejął ich tradycje produkcyjne. Największa z tych firm P. Maniura – Fabryka Maszyn i Aparatów Elektrycznych UNION” powstała w 1919 roku, w roku 1933 zatrudniała 30 pracowników.
W roku 1959 CBKME zostało połączone z ZWSME (Zakładami Wytwórczymi Specjalnych Maszyn Elektrycznych), mieszczącymi się w Katowicach przy ul. Sobieskiego 7. W wyniku tej fuzji powstała firma pod nazwą ZKDPME (Zakłady Konstrukcyjno – Doświadczalne Przemysłu Maszyn Elektrycznych).
Dyrektorem ZKDPME został mgr inż. Bolesław Adamski i funkcję tę pełnił do 1965 roku. Kolejnymi dyrektorami ZKDPME byli: mgr inż. Kazimierz Wilczyński (1965 – 66), mgr inż. Wiktor Lepieszko (1966 – 1972) i dr inż. Jerzy Kokotkiewicz (1972 – 77). W roku 1967, w wyniku rozpisanego konkursu, nazwę ZKDPME uzupełniono skrótem „Komel” (Konstrukcja maszyn elektrycznych). Nazwę „Komel” zastrzeżono w Urzędzie Patentowym.
W roku 1973 Minister Przemysłu Maszynowego – zmienił nazwę ZKDPME „Komel” na OBRME (Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Maszyn Elektrycznych) „Ema-Komel).
W roku 1975 ten sam Minister zmienił nazwę na BOBRME (Branżowy Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Maszyn Elektrycznych). Z początkiem lat 70-tych Komel wraz z oddziałami zamiejscowymi (Cieszyn, Bielsko, Tarnów, Tarnowskie Góry, Żychlin) zatrudniał około 400 pracowników.
W roku 1981 pracownicy BOBRME na dyrektora wybierają dr inż. Jerzego Kokotkiewicza, który pełni tę funkcję do roku 1991. W roku 1982 decyzją Urzędu Patentowego (nr ZT-ZR 57026
z dnia 28.07.1982) BOBRME odzyskuje prawo posługiwania się znakiem towarowym „Komel”.
We wrześniu 1991 roku, zgodnie z nową ustawą o JBR-ach, ogłoszony został po raz pierwszy konkurs na stanowisko dyrektora BOBRME Komel. Z trzech startujących kandydatów dyrektorem wybrany został mgr inż. Mieczysław Jakubiec, dotychczasowy kierownik Wydziału Remontów Elektrycznych Huty Katowice, były pracownik BOBRME Komel (lata 1972-76)
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2013r. (poz. 1098) w sprawie reorganizacji Branżowego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Maszyn Elektrycznych KOMEL, na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dn. 30 kwietnia 2010r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96. poz. 618 oraz z 2011r. Nr 112, poz. 654 i Nr 185, poz. 1092), Branżowy Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL z dniem 1 października 2013 r. otrzymuje nazwę Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL„. Dyrektorem (od roku 2006) jest dr hab. inż. Jakub Bernatt, profesor Instytutu.
ŁUKASIEWICZ – IMŻ
Uchwałą Rady Ministrów Tymczasowego Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29.04.1945 r. został powołany Instytut Naukowo-Badawczy im. Stanisława Staszica
W 1946 r. Instytutowi przydzielono siedzibę w Gliwicach przy ulicy Karola Miarki 12, gdzie w kolejnych latach zaczęto budowę zaplecza laboratoryjnego i technologicznego.
W latach 1952-1953 nastąpiło wydzielenie z Instytutu części zakładów badawczych, na bazie których powstały dwa niezależne instytuty: Instytut Metali Nieżelaznych i Instytut Materiałów Ogniotrwałych, natomiast pozostająca część otrzymała nazwę Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica.
37 instytutów badawczych zostało połączonych w Sieć Badawczą Łukasiewicz ze scentralizowanym ośrodkiem koordynującym – Centrum Łukasiewicz. 18 marca 2019 r. prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o Sieci Badawczej Łukasiewicz. Spośród jednostek, które wchodzą w jej skład, znaczna część podległa jest Ministerstwu Przedsiębiorczości i Technologii. Mocą ustawy, Polski Ośrodek Rozwoju Technologii PORT ze spółki z o. o. zostaje przekształcony w instytut badawczy i włączony do Sieci jako jej 38 uczestnik.
Sieć Badawcza Łukasiewicz rozpoczyna swoją działalność 1 kwietnia 2019 r. W jej ramach prowadzone są badania aplikacyjne istotne dla gospodarki i bezpieczeństwa kraju. Oprócz prac związanych z działalnością naukowo-badawczą, opracowywaniem innowacji i wynalazków, Sieć Łukasiewicz zajmuje się również ich komercjalizacją oraz kształtowaniem świadomości społecznej w zakresie technologii, techniki i wynalazczości.
29 grudnia 2022 r. Rada Centrum Łukasiewicz, działając na podstawie art. 19 ust. 1 pkt. 5 w związku z art. 44 pkt 1 ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (dalej: ustawa), podjęła uchwałę o włączeniu z dniem 1 stycznia 2023 r. dwóch górnośląskich Instytutów, tj.:
- Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, numer identyfikacyjny REGON: 386893674, numer identyfikacji podatkowej NIP: 6312692850 (dalej: Łukasiewicz – IS),
- Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL w Katowicach, numer identyfikacyjny REGON: 387017992, numer identyfikacji podatkowej NIP: 6340133163 (dalej: Łukasiewicz – Komel)
w struktury Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Metalurgii Żelaza (dalej: Łukasiewicz – IMŻ) w sposób określony w art. 41 ust. 1 pkt. 2 ustawy.
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica po włączeniu instytutów jw. otrzymuje nazwę Sieć Badawcza Łukasiewicz – Górnośląski Instytut Technologiczny
ŁUKASIEWICZ - IS
28 marca 1945 roku powstał Państwowy Instytut Spawalniczy, który przekształcił się później w Instytut Spawalnictwa. Jego pierwsza siedziba mieściła się w gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przy ulicy Krasińskiego w Katowicach. W 1947 roku jako Hutniczy Instytut Spawalniczy został przeniesiony do Gliwic, a 1 lipca 1948 roku, po włączeniu kilku innych instytutów przemysłowych, do tej pory podporządkowanych Głównemu Instytutowi Mechaniki w Warszawie, uzyskał oficjalną nazwę: Instytut Spawalnictwa.
4 kwietnia 1945 r. rozpoczęto w Katowicach pierwsze kursy przy 32 uczestnikach dla spawania gazowego i 25 dla kursu spawania łukowego. W trzy tygodnie później, bo w dniu 16 maja 1945 r. uruchomiono prowadzone równolegle kursy spawania w Hucie Pokój dla 30 spawaczy gazowych i 25 spawaczy łukowych. W dwóch pierwszych dniach czerwca 1945 r. przeprowadzono egzaminy uczestników pierwszego kursu w Katowicach, w wyniku których wydano pierwsze świadectwa Państwowego Instytutu Spawalniczego 41 absolwentom.
W 1953 r. zorganizowano pierwszą w Polsce Naradę Spawalniczą poświęconą zagadnieniom kontroli robót spawalniczych. Organizatorem corocznych spawalniczych konferencji, które przybrały nazwę: Krajowych Naukowo-Technicznych Konferencji Spawalniczych, był nie tylko Instytut, ale i inne jednostki naukowe czy stowarzyszenia związane z branżą. W latach późniejszych Instytut Spawalnictwa przejął inicjatywę organizowania konferencji z udziałem gości zagranicznych i tak ugruntował się, trwający do dzisiaj, zwyczaj przygotowania co dwa lata przez Łukasiewicz – Instytut Spawalnictwa międzynarodowej konferencji na terenie Śląska.
1 lipca 1956 r, na posiedzeniu Prezydium Międzynarodowego Instytutu Spawalnictwa (MIS) odbytym podczas Kongresu w Madrycie, zapadła uchwala w wyniku której Instytut został oficjalnym przedstawicielem Polski i członkiem rzeczywistym MIS.
Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa jest uznawany za największą na świecie sieć i ośrodek referencyjny w zakresie technologii spawalniczych i pokrewnych. Działa jako globalna instytucja zajmująca się nauką i zastosowaniem technologii łączenia, zapewniając forum do tworzenia sieci i wymiany wiedzy między naukowcami, badaczami, przemysłem i edukatorami oraz rozpowszechniania najnowszych informacji i najlepszych praktyk w dziedzinie spawalnictwa.
Od samego początku obecności Instytutu Spawalnictwa w MIS, pracownicy Instytutu Spawalnictwa biorą udział w Kongresach MIS oraz w pracach różnych jego Komisji.
Czasopismo na początku ukazywało się w formie kwartalnika pod tytułem: „Biuletyn Informacyjny”. Pierwszy numer Biuletynu ukazał się za okres lipiec-wrzesień 1957 r. Periodyk zawierał raporty naukowe o osiągnięciach Instytutu oraz artykuły inżynierskie związane z problematyką spawalniczą. Na początku autorami artykułów byli przeważnie pracownicy Instytutu, a w miarę rozwoju czasopisma publikowali także w nim czołowi specjaliści z innych ośrodków naukowych i zakładów przemysłowych. Od 2013 roku razem z tradycyjną, drukowaną wersją, Biuletyn wydawany jest również w formie elektronicznej, zawierającej publikacje o charakterze naukowo-badawczym, tłumaczone na język angielski.
Na posiedzeniu Europejskiej Federacji Spawalniczej (European Welding Federation – EWF) w dniu 17.06.91 w Lucernie Instytut Spawalnictwa został przyjęty w charakterze członka – obserwatora do tej organizacji czuwającej między innymi nad kształceniem europejskiego personelu spawalniczego.
W 1996 roku Instytut uzyskał status Autoryzowanej Organizacji Krajowej (ANB Authorized National Body) wraz z uprawnieniami do certyfikowania personelu spawalniczego oraz do wyłącznego działania w imieniu EWF na terenie Polski. Status ten wcześniej przysługiwał jedynie członkom rzeczywistym EWF. W 1997 roku Instytut otrzymał status członka rzeczywistego (full-member), chociaż Polska w tym czasie nie była jeszcze członkiem Unii Europejskiej. ANB w krajach członkowskich EWF czuwają nad właściwym wdrażaniem wytycznych kształcenia teoretycznego i praktycznego.
Dzięki uzyskanemu w 1996 r statusu ANB uprawnienia Instytutu mogły zostać dodatkowo rozszerzone w 1999 roku o certyfikowanie wytwórców wyrobów i konstrukcji spawanych i wydawanie certyfikatów na systemy jakości zgodnie z serią norm PN-EN 729 pt.: „Wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie — Spawanie metali”. Tym samym, Instytut Spawalnictwa stał się Autoryzowaną Organizacją Krajową Certyfikującą Producentów (ANB CC Authorized National Body for Company Certification). Dodatkowo w 2001 roku Instytut uzyskał prawa certyfikowania personelu spawalniczego (uzyskał status ANB Cert).
